Een casestudy in leiderschap op basis van OBM
In de afgelopen vijftien jaar hebben de trainers van Neotopia vele honderden mensen uit de hele wereld mogen trainen in OBM (Organizational Behavior Management). Het is een krachtig middel gebleken om aantoonbaar prestaties te verbeteren via positieve gedragsbeïnvloeding. Johannes Brinksma, een gewaardeerd klant, stuurde me onlangs een voorbeeld van OBM in actie. Het is het verhaal van Leo*, een medewerker in een metaalbedrijf, en zijn begeleider Dirk. Dankzij de slimme toepassing van OBM-principes heeft Leo een opmerkelijke transformatie doorgemaakt. Deze blogpost gaat over het overwinnen van slechte gewoonten. En ook over hoe Leo zichzelf motiveerde om te groeien, en de rol Dirk die daarbij speelde.
*Dit is een waargebeurd verhaal, alleen zijn de namen veranderd in verband met privacy.
Het Startpunt: Leo’s worsteling bij het overwinnen van slechte gewoonten
Toen Leo als Participatiewet-kandidaat begon bij een metaalbedrijf, was zijn gedrag verre van optimaal. Bijna elke dag kwam hij te laat en urenlange vertragingen waren geen uitzondering. Soms kwam hij zelfs helemaal niet opdagen. Leo had te kampen met een verstoord bioritme, blowde regelmatig en zijn vrienden moedigden zijn destructieve gedrag aan. Als iemand Leo hierop aansprak, reageerde hij boos, waardoor het werk dat hij die dag deed vaak ondermaats was. Deze negatieve elementen hielden zijn ongewenste gedrag in stand en gaven hem toch een goed gevoel.
De OBM-aanpak van Dirk
Dirk, de praktijkopleider, besloot OBM toe te passen om Leo te begeleiden. In plaats van Leo te confronteren met zijn te laat komen en hem te berispen, negeerde Dirk deze negatieve aspecten van Leo’s gedrag. In plaats daarvan zette hij Leo direct aan het werk, zonder enige vermaning of verzoek om de verloren tijd in te halen. Wanneer Leo echter wel op tijd kwam, prees Dirk hem uitvoerig en maakte hij dit zichtbaar door een vinkje op de trajectkaart te zetten, waarbij hij ook wees op de eerdere vinkjes van Leo met een aanmoedigend “gaat goed hoor!”.
Het Belonen van Gewenst Gedrag
Het slimme gebruik van positieve versterking was de sleutel tot Leo’s verandering. Na verloop van tijd merkte Dirk op dat Leo zichtbare vooruitgang boekte, en hij begon de beloningen geleidelijk aan te variëren. Wanneer Leo ruim op tijd kwam, nam Dirk de tijd om een praatje met hem te maken en complimenteerde hij hem met zijn inzet. Deze persoonlijke aandacht en positieve feedback waren precies wat Leo nodig had. Het motiveerde hem om zijn slechte gewoonten te laten varen en zich meer te richten op zijn werk en persoonlijke groei.
Het Succesverhaal van Leo en het overwinnen van slechte gewoonten
Na vier weken waren de resultaten duidelijk zichtbaar. Leo kwam nog maar zelden te laat en toonde meer betrokkenheid bij zijn werk. Zijn motivatie reikte verder dan alleen op tijd komen; hij vertelde Dirk zelfs dat hij minder blowde en zich fitter voelde, wat ook gewaardeerd werd door zijn vrienden. Bovendien had Leo zijn oog laten vallen op een nieuw doel: zich verdiepen in lassen. Dankzij de OBM-aanpak van Dirk was Leo bereid een stappenplan te maken om dit doel te bereiken.
De Kern van OBM: Belonen en Begrijpen
Het succesverhaal van Leo illustreert de kernprincipes van OBM. Het gaat erom gedrag te bekijken vanuit het perspectief van de presteerder. In dit geval de kandidaat. Voor Leo waren zijn gewoonten logisch en normaal. Door positieve versterking van alternatief gedrag, en begrip te tonen, kon hij zijn gedrag veranderen. Dirk beloonde gewenst gedrag en negeerde ongewenst gedrag (tot op zekere hoogte). Hij zorgde ervoor dat Leo dagelijks veel aandacht en complimenten kreeg, wat cruciaal was in zijn transformatie. Nu weet je dus meer over het overwinnen van slechte gewoonten. En hoe de toepassing van principes uit OBM Leo heeft geholpen. Het gedrag van de leider was daarbij van cruciaal belang.
Een Laatste Gedachte
Hoewel OBM een krachtig middel is voor gedragsverandering, is het geen wondermiddel. Als de beloningen en positieve aandacht wegvallen, is de kans groot dat mensen terugvallen in oude gewoonten. Zoals bij elke vorm van gedragsverandering is continuïteit en consistentie essentieel. De vraag is echter waar je als leider en beïnvloeder je tijd in wil steken. Aan het positieve of het negatieve? Leiderschap tonen kost sowieso tijd. Aan de leider de keus op welke manier en ook welke associatie de volgers met de leider opbouwen. Zien ze de leider als bron van stress of van vreugde? Het verhaal van Leo dient als een inspiratiebron voor iedereen die op zoek is naar manieren om hun gedrag te verbeteren en hun doelen te bereiken. Net zoals Leo, kunnen we door positieve versterking en begrip onze eigen groei en prestaties stimuleren, of het nu op het werk is of in ons persoonlijke leven.
Meer weten over OBM? Klik hier.
Meer weten over training in OBM en hoe jou dat als leider effectiever maakt? Klik hier.
Er is ook officiële en wereldwijd erkende certificering in OBM beschikbaar via APMG International.
tekst: Johannes Brinksma & Joost Kerkhofs
beeld: Gerd Altmann op Pixabay
