Hoe Slimme Leiders Dopamine Gebruiken voor Succes
Om te overleven moeten organisaties zich continu aanpassen aan nieuwe omstandigheden en evoluerende verwachtingen. Het proces van cultuurverandering, waarin normen, waarden en gedragspatronen verschuiven, is een onvermijdelijk onderdeel van deze aanpassing. Maar wist je dat er dieperliggende neurologische mechanismen zijn die een rol spelen in hoe we reageren op en omgaan met dergelijke veranderingen? Dit brengt ons bij een fascinerend verband tussen cultuurverandering en een neurotransmitter genaamd dopamine. In deze blog duiken we dieper in de neurologie van cultuurverandering en ontdekken we hoe leiders deze kennis kunnen benutten om een soepele overgang en positieve resultaten te bevorderen. Welkom bij ‘De Neurologie van Cultuurverandering: Hoe slimme leiders dopamine gebruiken voor het behalen van succes’.
Cultuurverandering en dopamine zijn onderwerpen die je op het eerste gezicht misschien niet zo snel met elkaar associeert. Ze kunnen met elkaar verbonden worden door de rol van leidinggevenden als bron van positieve bekrachtiging van gewenst gedrag. Maar daarover straks meer.
Wat is dopamine?
Dopamine is een neurotransmitter die het beloningssysteem in de hersenen beïnvloedt, wat verband houdt met gevoelens van plezier, motivatie en beloning. Positieve ervaringen, zoals het bereiken van doelen, succes of erkenning, resulteren in de afgifte van deze signaalstof. Door het dopamine-effect krijg je het gevoel dat het deugde wat je net deed, en dat smaakt naar meer! Je motivatie om dit gedrag voort te zetten wordt dus vergroot. Kortom, wanneer je iets nieuws doet, en je ervaart het als positief, dan leert je brein je dat het loont om het gedrag vaker te vertonen. En dat is een voorwaarde voor het aanleren van een nieuwe gewoonte.
De Neurologie van Cultuurverandering
Het is natuurlijk onmogelijk om het onderwerp ‘Cultuur’ in een paar regels te behandelen. Maar als je het plat slaat merk ik in de praktijk dat veel mensen in westerse organisaties het dan hebben over “Zo doen we het hier”. Wanneer een cultuurverandering plaatsvindt in een organisatie, kan dit gepaard gaan met verschillende uitdagingen, waaronder weerstand, onzekerheid en stress. Ook vraagt het vaak om nieuwe handelingen van mensen. Dingen die ze nog niet gewend zijn. Eerst deed je het ‘zo’, en nu moet het voortaan ‘zo’. Denk bijvoorbeeld aan de introductie van nieuwe werkwijzen zoals Agile, Lean of DevOps. Het is doorgaans een periode die helaas gepaard gaat met weinig dopamine bij nieuw gedrag, maar eerder met het stresshormoon cortisol.
De rol van leidinggevenden
Hier komen leidinggevenden in beeld. Leiders spelen een cruciale rol bij het begeleiden en ondersteunen van medewerkers tijdens de cultuurverandering. Hoe? Het korte antwoord is, door actief gewenst gedrag te erkennen en positieve resultaten te waarderen. Hierdoor kunnen leidinggevenden namelijk het vrijkomen van dopamine in de hersenen van individuen bevorderen. En dit verhoogt de kans dat nieuw gedrag een gewoonte gaat worden.
Leidinggevenden kunnen positieve bekrachtiging bieden door medewerkers te prijzen voor hun inspanningen, successen te vieren en erkenning te geven voor hun bijdragen aan de cultuurverandering. Dit versterkt niet alleen het gevoel van voldoening en plezier bij individuen, maar moedigt hen ook aan om betrokken te blijven bij de verandering en hun gedrag aan te passen aan de nieuwe cultuur.
Als leidinggevenden erin slagen om een positieve en ondersteunende omgeving te creëren tijdens de cultuurverandering, kunnen ze bijdragen aan het verminderen van weerstand en angst bij medewerkers. Een omgeving die gebaseerd is op positieve bekrachtiging kan de dopamine-afgifte in de hersenen van medewerkers bevorderen, wat hen motiveert om actief deel te nemen aan het veranderingsproces en zich aan te passen aan de nieuwe cultuur.
Een bruikbaar hulpmiddel: OBM
Er is in de afgelopen decennia in de bedrijfskunde een zeer bruikbaar hulpmiddel ontwikkeld om tot een nieuwe cultuur te komen met behulp van het dopamine-effect. Dit is de methodiek van Organizational Behavior Management (OBM).
Er zijn wereldwijd diverse trainingen beschikbaar om je in te wijden in de geheimen van het dopamine-effect. Maar dat niet alleen. OBM biedt ook een mooi handvat bij het stapsgewijs doorvoeren van veranderingen, in de vorm van een praktisch én wetenschappelijk onderbouwd stappenplan.
Al honderden organisaties in Nederland hebben hiervan kunnen profiteren om daarmee meetbare prestatieverbeteringen te realiseren via positieve gedragsverandering.
Conclusie: De Neurologie van Cultuurverandering
Leidinggevenden kunnen een cruciale rol spelen bij cultuurveranderingen door positieve bekrachtiging van gewenst gedrag te bieden. Door het erkennen van inspanningen en prestaties en het creëren van een ondersteunende omgeving, kunnen leiders bijdragen aan het vrijkomen van dopamine bij medewerkers, wat hun motivatie en aanpassingsvermogen aan de nieuwe cultuur versterkt. OBM kan helpen bij het stapsgewijs realiseren van de nieuwe gewoontes die daarbij wenselijk zijn.
Meer weten over OBM? Klik hier.
Meer weten over training in OBM? Klik hier.
Er is ook officiële en wereldwijd erkende certificering in OBM beschikbaar via APMG International.
Tekst: Joost Kerkhofs
